Centrum, Spijkerkwartier, Arnhemse Broek

De vraag naar plekken om in de wijk te ontmoeten komt vanuit bewoners en organisaties. De ontmoeting kan zowel georganiseerd als ongeorganiseerd zijn. De locaties zijn flexibel of vast, bijvoorbeeld een buurthuis/huiskamer of in de buitenruimte.

• Versterken van de Kansen.
• Verbeteren aanpassen van buurtcentrum de Symfonie.
• Ondersteunen organisatie van de Blokhut.
• Ondersteunen van de Blauwe tomaat.
• Borgen van het Toon Hermanshuis als voorziening.

In samenwerking met het Sociale wijkteam wordt ingezet op de versterking van de sociale cohesie. Door het opzetten van buurtcommunity's rondom thema's ontstaan er onderlinge verbindingen in de buurt tussen bewoners. Deze verbinding zorgt voor zelfredzaamheid van de bewoners in hun eigen leefomgeving.

• Buurtschakels verder uitrollen.
• Samenwerking met de Sociale wijkteams verbeteren vanuit concrete onderwerpen.

In CSA zijn buurten waar naar verhouding tot de andere wijken in Arnhem meer gezinnen leven in armoede. Zij kunnen zich, om diverse redenen, financieel zelf niet redden.

• 3de jaar project het Fort.
• Sturen op nauwere samenwerking van organisaties in de wijk/buurt.
• Ondersteuning Stichting Broekomhoog.
• Samenwerking met de Sociale wijkteams en Werk en Inkomen versterken.

De inzet van verschillende projecten in krachtwijken op kwetsbare doelgroepen laat positieve resultaten zien. Het risico op terugval blijft aanwezig. Omdat we willen inzetten op een duurzame verandering en terugval van oude patronen willen voorkomen, sturen we sterk op het duurzaamheid van interventies. De nadruk ligt op de jongeren en volwassenen in het Arnhemse Broek.

• Versterken van het professionele netwerk.
• Investeringen/interventies moeten op duurzaamheid worden getoetst alvorens te worden uitgevoerd.

Er is een grote groep die na de overgang van Basisonderwijs (PO) naar Voortgezet onderwijs (VO) terugvalt in niveau. Dit komt omdat er met name gefocust wordt op de cognitieve vakken die belangrijk zijn voor de stap richting het VO. Hiermee hebben ze onvoldoende basis en een achterstand op de andere competenties die nodig is op het niveau van het VO.

Extra ondersteuning aan het basisonderwijs waar een terugval moet worden voorkomen. Samen met het basisonderwijs worden plannen ontwikkeld voor de juiste ondersteuning. Het team Leefomgeving is partner.

In het gebied CSA zijn weinig sportfaciliteiten. Op de commerciële sportscholen na, is er geen actieve sportvereniging. We willen onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om extra sportfaciliteiten toe te voegen aan de wijk 't Arnhemse Broek, zodat ook sporten en bewegen voor de meeste bewoners mogelijk wordt in de wijk. In samenwerking met het Sportbedrijf Arnhem kijken wij naar een herijking van de inzet op sport en bewegen in de wijk breed zodat dit beter aansluit op behoefte en vraag van bewoners.

• Onderzoek faciliteren.
• Opdracht geven ten behoeve van uitvoeringsplan Sportbedrijf.

Het percentage kinderen met ernstig overgewicht ligt ruim boven het Arnhems gemiddelde in 't Arnhemse Broek. De redenen hiervoor zijn divers. De cijfers zijn de afgelopen jaren toegenomen en in het belang voor de toekomstige gezondheid van de kinderen zullen we hier op prioriteren.

• Inzet Go in samenwerking met het basisonderwijs.
• JOGG programma vanuit Sportbedrijf.
• Toezien op de integrale aanpak en monitoring.

In CSA is er veel verharding en verstening mede omdat het een centrumwijk is met weinig ruimte en veel bebouwing en belangrijk infrastructurele wegen. In afweging met de beschikbare ruimte kan vergroening zorgen voor een mooiere en aantrekkelijke buitenruimte. Dit gaat voor een belangrijk deel hand in hand met het thema Duurzaamheid waar CSA nadrukkelijk aansluit op de Arnhemse Herstelagenda Coronacrisis.

• We willen vergroeningswensen vanuit de wijk combineren met de ontwikkeling van de grotere projecten zoals de aanpak van de Ingenieur J.P. Van Muijlwijkstraat, het Rembrandt Theater (achterkant Spoorwegstraat) en de Hommelstraat.
• Ondersteuning van diverse groene bewonersinitiatieven.
• Inzet van het Buurtgroenbedrijf en de samenwerking met 'Broek Omhoog' activerend werk.

Met name het Centrum en Spijkerkwartier hebben door de verstening en verharding een grote hittestress opgave. Ook de infrastructuur en de ringweg door het centrum zorgt voor een hoog percentage aan fijnstof. Door inzet vanuit de wijken en actief vergroeningsprojecten te stimuleren en ondersteunen dragen we bij aan de klimaatopgave van de gemeente Arnhem. In het Spijkerkwartier is wateroverlast een probleem door veel verharding en weinig groen in de straat, maar ook door de natuurlijke loop van regenwater dat vanuit het hogerliggende Klarendal het lager liggende Spijkerkwartier instroomt.

• Groen initiatieven stimuleren en ondersteunen.
• Slim verbinden in grote projecten met groen.
• Stimuleren en ondersteunen van het Buurtgroenbedrijf.

Grotere opgave in de energie transitie is van het GAS af. Dit is een stedelijk programma ingegeven door landelijk beleid. Vanuit De Blauwe Wijk Economie (DBWE) wordt in samenwerking met de gemeente, naar alternatieven en mogelijkheden gekeken, omdat de wijk over het algemeen particuliere vastgoedbezitters heeft. Ook de ouderdom en het beschermd stadsgezicht van de wijk maakt dat er per woning maatwerk geleverd moet worden om concreet over te gaan naar stappen die zorgen voor een aardgasloze wijk. DBWE zorgt voor een platform en draagvlak onder bewoners. Vanuit het Sparkcentre draagt ook de HAN en WUR hier aan bij.

Ondersteuning van DBWE door verbinding vanuit de centrale organisatie met wijk.

Veel ouderen moeten de wijk verlaten omdat de woning niet meer voldoet aan de behoefte. Zij worden hierdoor gedwongen de wijk te verlaten terwijl juist hun netwerk kan helpen bij het langer zelfstandig thuis en zelfredzaam blijven. Het voorkomt ook vereenzaming als mensen in hun vertrouwde netwerk kunnen blijven. Daarnaast is het belangrijk de diversiteit in de wijk te behouden en daar horen ouderen ook bij.

Meesturen en denken bij ontwikkeling van transitie van woningen en woningontwikkeling.

Al voor de start van 'Van Wijken Weten' de ontwikkelingen van het Buurt Groenbedrijf in volle gang. Wat begon als klein burgerinitiatief is nu ontwikkeld tot een professioneel sociaal bedrijf dat vergroeningsprojecten oppakt, uitwerkt en uitvoert. Door het Buurtgroenbedrijf kunnen er veel meer vergroeningsinitiatieven worden uitgevoerd dan een gemeente zou kunnen aanpakken. Daarnaast gebeurt het door en met bewoners van de wijk. Het buurtgroenbedrijf draagt bij aan verschillende doelstellingen.

In relatie met de thema's meedoen en duurzaamheid:

• meer vergroening in de wijk is een wens van bewoners (meer groen, minder grijs in de wijk);
• klimaatadaptieve wijk, minder water overlast, minder hitte stress, aanpak fijnstof;
• ontwikkeling van de wijkeconomie;
• activerend werk door aanbod van werk aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

• Ondersteuning als partner om het buurtgroenbedrijf maximaal zelfstandig te laten functioneren zowel organisatorisch als financieel. Meedenken in mogelijkheden en het grijpen van kansen die in relatie staan met de Arnhemse ambities.
• Schaalvergroting door kennisdeling met andere wijken.

De visie vanuit DBWE is in grote lijnen: het behouden en verzilveren van waarden die er in de wijk te vinden zijn. Vanuit deze gedachte worden er verschillende projecten opgezet. Een van de eerste was het buurtgroenbedrijf dat nu op zichzelf staat. Vanuit verschillende thema's worden initiatieven verder ontwikkeld en door andere verder gebracht. Deze projecten en ontwikkelingen dragen vanuit wijkperspectief aan de ambities voor de stad en staan in relatie met de thema's Meedoen en Duurzaamheid:

• Van afval naar grondstof; Oesterzwammen kweken op koffiedrap; Spijkerbikes, hergebruik van fietsenonderdelen, wormenhotel zijn initiatieven die tot wasdom komen in 2020.
• Activering; Buurtbaanbedrijf dat mensen uit de bijstand coached en matched met werk.
• Sparkcenter klaslokaal in de wijk; studenten wonen en leren in de wijk en schoolprojecten zijn gelieerd aan vragen uit de wijk.
• Collectieve energie inkoop.

Als team Leefomgeving ondersteunen we DBWE, omdat het vernieuwend is en zich richt op de toekomst. Het is een goed voorbeeld van hoe wijksturing vormgegeven kan worden vanuit actieve bewoners. Ze nemen verantwoordelijkheid en ruimte om vorm te geven aan de wijk en daarbij de ontwikkeling. Er wordt een andere en nieuwe koers gevaren en gezocht naar manieren om anders dan we gewend zijn eigen regie te voeren. DBWE is een livinglab voor heel Arnhem en begint in het Spijkerkwartier. Omdat het nieuw en experimenteel is, zit de weg vol hobbels, maar het werpt nu ook vruchten af.

• Ondersteuning als partner vanuit de gemeente.
• Meedenken in kansen en bemiddelen bij de mismatch tussen de systeemwereld en de leefwereld.
• Kennisdeling met andere wijken.

In de wijk CSA zijn veel ondernemers te vinden en maken daardoor onderdeel uit van de wijk en de leefomgeving. Het centrum is de laatste jaren in het aantal bewoners enorm gegroeid daardoor vindt er een verschuiving plaats in de functionaliteit. Naast winkelen wordt het steeds meer ook een woonwijk en dan is een prettige woonomgeving belangrijk. In het Spijkerkwartier zoeken de ondernemers naar diversifiëring van het aanbod van winkels. Lokaal winkelen wordt extra aantrekkelijk en trekt andere ondernemers naar de Steenstraat. Er zijn grote zorgen met betrekking tot de veiligheid en leefbaarheid in de Steenstraat. Ondernemers en de bewoners zijn verenigd en pakken dit gezamenlijk op met stakeholders.

De belangen en wensen van ondernemers zijn soms anders dan die van bewoners. Maar er zijn ook veel overeenkomsten op de thema's veiligheid, openbare ruimte (vergroening) en duurzaamheid. Belangen raken elkaar maar kan worden versterkt door het verbeteren van de samenwerking.

• Het team Leefomgeving is partner vanuit de gedachte leefbaarheid wijksturing.
• Meedenken in kansen.
• Ontwikkeling van de Steenstraat gericht op veiligheid en diversiteit.
• Onderzoek naar de mogelijkheid doorstart keurmerk Veilig Ondernemen.

Na 3,5 jaar zien we dat een preventieve aanpak op overlast werkt. In de wijk zien we overlast van bezoekers en andere doelgroepen. Juist door korte lijnen te creëren met een netwerk van professionals en ervaringsdeskundigen kan veel leed en ellende worden voorkomen. In de wijk zien we een toename van psychisch kwetsbare mensen en dak- en thuislozen (volwassenen en jongeren).

• Uitbreiden Project Centrum naar het Spijkerkwartier.
• Uitbreiden inzet ervaringsdeskundige in de wijk.
• Toezien op een goede inbedding van Straatcoaches bij de afdeling handhaving en preventie.
• Versterken samenwerking met het Sociaal wijkteam.
• Uitvoering project wonen zonder stigma.