Welzijn en inclusie

We vinden het belangrijk dat iedere Arnhemmer, ongeacht afkomst, kan meedoen en zich thuis voelt in Arnhem. Dat kinderen zich goed kunnen ontwikkelen. Dat ouderen zo lang mogelijk gezond blijven en actief meedoen. Dat nieuwkomers snel hun plek vinden en hun leven opbouwen. Dat er een vangnet wordt geboden als het even niet vanzelf gaat. We zetten in op jeugdpreventie, ondersteuning en algemene voorzieningen, duurzame inburgering en een passend vangnet.
Meer specifiek zetten we in op het bestrijden van discriminatie en acceptatie van seksuele diversiteit, op Arnhem als toegankelijke gemeente voor mensen met een beperking en op nieuwkomers die hun plek moeten vinden. De gemeente draagt actief uit dat samenleven in diversiteit niet kan zonder gemeenschappelijkheid, wederzijds vertrouwen en respect waarbij eenieder zichzelf moet kunnen zijn. Er wordt ingezet op bewustwording, en activering in de eigen organisatie, de stad en in de wijken.

Een goede ontwikkeling van kinderen vraagt een veilig, gezond en positief opvoedklimaat, thuis, op de opvang, op school en op straat. Een sterk netwerk waarop ouders en kinderen terug kunnen vallen. Dat ouders en kinderen tijdig handvatten of passende hulp aangeboden krijgen als ze vragen hebben of vastlopen. Opgroeien en opvoeden is een belangrijk inhoudelijk thema binnen de herijking van de welzijnsopgave (een sterke sociale basis).

Kinderen zijn goed en zo vroeg mogelijk in beeld zodat tijdig een eventuele hulp- of ondersteuningsvraag duidelijk wordt. Met ketenpartners organiseren we een gezamenlijke aanpak om het kind en ouders heen. Ouders hoeven zo niet van de ene naar de andere instantie. We zijn gestart bij de voorschoolse locaties.

De aanwezigheid van een voorliggend aanbod is een onderdeel voor een verandering van inzet van jeugdhulp. De voorliggende voorziening moet van goede kwaliteit zijn om vroegtijdig te signaleren en snel passende hulp of ondersteuning aan te kunnen bieden. Hierop blijven we inzetten en ontwikkelen hiervoor nieuwe of hernieuwde producten.

Specifieke aandacht gaat uit naar mensen bij wie 'meedoen' niet vanzelf gaat, zoals mensen die de zorg voor naasten nog amper kunnen dragen, mensen die eenzaam zijn, mensen die kampen met verward gedrag of mensen die hun draai nog niet gevonden hebben in de Arnhemse samenleving. We willen Arnhemmers stimuleren open te staan voor elkaar en elkaar te helpen.
De verbinding en samenwerking die ontstaan is tussen organisaties in de coronacrisis willen we verstevigen.

In aansluiting op het landelijke programma 'Een tegen eenzaamheid' hebben we een lokale aanpak van eenzaamheid ontwikkeld, ook versterkt door de gevolgen van de coronacrisis. We zetten in op netwerkverbinding in wijken en pilots in Arnhemse wijken. We gebruiken het landelijk ontwikkelde instrumentarium. In de opdrachten aan onze welzijnspartners hebben we eenzaamheid ook expliciet als thema meegenomen. We werken samen met het Ministerie van VWS en met de organisaties en initiatieven in de wijken.

De bestaande aanpak is in 2020 herzien en geactualiseerd. De vernieuwing van beleid rond seksuele diversiteit hebben we gelijk op laten gaan met de herijking van de totale welzijnsopdracht (een sterke sociale basis). We verbeteren de zichtbaarheid van de gemeente Arnhem bij de doelgroep. We hebben goed zicht op de doelgroep. We versterken de samenwerking met partners in de stad. De tien punten uit de verklaring van Dordrecht bieden een concreet handvat. Hiermee gaan we onder andere samen met de partners in de stad in gesprek over het doorontwikkelen van een transgendervriendelijke werkvloer bij werkgevers en een toegankelijke arbeidsmarkt.

De welzijnsopdracht is herijkt, in de richtinggevende notitie 'samen werken aan een sterke sociale basis' zijn de uitgangspunten voor de Arnhemse manier van werken beschreven. De inhoudelijke thema’s waarop het welzijnswerk zich in de sociale basis richt zijn:

1. Opgroeien en opvoeden;
2. Maatschappelijke verbinding (ontmoeten, eenzaamheid voorkomen, leefbaarheid, voorkomen overlast, bewonersondersteuning, vrijwilligersondersteuning);
3. Zelf- en samenredzaamheid (lichte vormen van begeleiding en ondersteuning, mantelzorg en informele zorg, langer thuis wonen en financiële kwetsbaarheid);
4. Specifieke thema’s en actuele ontwikkelingen. Er moet ruimte blijven voor specifieke thema’s waarop door het welzijnswerk moeten worden ingespeeld, zoals seksuele diversiteit, ggz-problematiek en dementie.

Met verschillende partners is een mantelzorgakkoord gesloten. We ondersteunen mantelzorgers op maat, zetten in op (h)erkenning van en bewustwording over mantelzorg en de kwetsbare positie van mantelzorgers bij inwoners, professionals en intermediairs en faciliteren ontmoeting in de wijken tussen mantelzorgers.
Arnhemmers zorgen vaak voor hun geliefden, voor familie, voor buren. Deze informele zorg is van groot belang voor de Arnhemmers die hulp nodig hebben en het helpt bij het beperken van het beroep op maatwerkvoorzieningen. Daarom willen wij informele zorg stimuleren en helpen waar dat kan. Niet alleen door informele zorgverleners direct te ondersteunen, maar ook door bijvoorbeeld de professionele zorgverleners en de Sociale wijkteams te helpen bij de manier waarop je het beste met informele zorg om kunt gaan. Mantelzorgers en informele zorg verdienen een expliciete ‘plek’ aan de zorgtafel.

Nieuwkomers voelen zich welkom in Arnhem. Ze kunnen zo snel mogelijk een zelfstandig leven opbouwen. Werk wordt gezien als de beste manier om mee te doen in de maatschappij. We combineren begeleiding naar werk met het leren van taal, persoonlijke ontwikkeling en de juiste zorg en ondersteuning.

Per 1 juli 2021 worden de nieuwe taken uit de Wet Inburgering van kracht. De voorbereidingen zijn in volle gang en per 1 juli staat alles klaar om te starten: de begeleiding, zoals een brede intake en een persoonlijk plan inburgering en participatie. Het nieuwe inburgeringsaanbod, waarbij werken en leren met elkaar gecombineerd wordt. Een belangrijk onderdeel hierbij is nog steeds de maatschappelijke begeleiding bij het huisvesten, het contact in de buurt en de praktische ondersteuning. Daarnaast gaan we de komende periode investeren op de ketensamenwerking tussen de partijen op taalonderwijs, welzijn en werk.

Niemand hoeft op straat te slapen of in een onveilige thuissituatie te leven. Onze focus ligt bij het zoveel mogelijk voorkomen dat opvang nodig is en het bieden van een perspectief. Als opvang nodig is, wordt snel opvang en persoonsgerichte ondersteuning geboden, gericht op duurzame uitstroom. Nazorg is belangrijk om terugval te voorkomen. Dit geldt voor iedereen die opvang behoeft: dak- en thuislozen, slachtoffers van huiselijk en eergerelateerd geweld, uitgeprocedeerde asielzoekers en alleenstaande minderjarige vluchtelingen.
De komende jaren zetten we extra in op de transitie van maatschappelijke opvang naar wonen. Voor dak- en thuislozen gaan we extra woonplekken realiseren.

Arnhem is een van de veertien pilotgemeentes in het landelijke Actieprogramma dak- en thuisloze jongeren. De ambitie is om het aantal dak- en thuisloze jongeren eind 2021 te minimaliseren. Als opvang toch nodig is, dan zo kort mogelijk. Om de ambitie te realiseren wordt maximaal gebruik gemaakt van de regelruimte in de wet, en wordt gewerkt met de doorbraakmethode. Knellende regels worden zowel landelijk als op lokaal niveau zoveel mogelijk aangepast. De sleutel ligt bij preventie: het voorkomen van dak- en thuisloosheid.

Arnhem is centrumgemeente voor de regio Arnhem-Achterhoek. De prioriteiten uit de regioaanpak zijn gebaseerd op 1) meer inzetten op vroegsignalering en preventie van huiselijk geweld, 2) huiselijk geweld stoppen en duurzaam oplossen en 3) het hebben van aandacht voor specifieke aanpakken (denk bijvoorbeeld aan eergerelateerd geweld en ouderenmishandeling). Om te kunnen ontwikkelen op deze prioriteiten is samenwerking met regionale en lokale partners cruciaal. Denk hierbij aan regiogemeenten, de Sociale wijkteams, Veilig Thuis, jeugdgezondheidszorg, jeugdzorgaanbieders en Moviera. In de uitvoering van de regioaanpak is de subsidie aan Moviera (vrouwenopvang) daarom van belang.

In de OGGz-structuur werken heel veel partners samen. De regie ligt bij VGGM en is gericht op professionele en naadloze samenwerking waarbij de cliënt centraal staat. Doel is het bieden van een passend vangnet.

De brede- landelijke- aanpak terugdringing dakloosheid richt zich op drie sporen:

• preventie (voorkomen dakloosheid);
• vernieuwing opvang (afbouw capaciteit opvang; opvang in 1- of 2 persoonskamers);
• zelfstandig wonen (eventueel met begeleiding).

Arnhem zet, met de coronacrisis als versneller en zoals opgenomen in de Herstelagenda, maximaal in op het creëren van woonplekken, uitstroom uit de (nood)opvang en ombouw en afbouw capaciteit van de maatschappelijke opvang. De ombouw en afbouw van de capaciteit van de maatschappelijke opvang is afhankelijk van de realisatie van het aantal woonplekken. Lukt dit niet tijdig of onvoldoende, dan wordt ingezet op tijdelijke en/of permanente uitbreiding van de bestaande opvangcapaciteit.

Verder wordt onverminderd ingezet op preventie. Dit krijgt vorm in en in nauwe samenwerking met het programma Doorbraak naar Werk (armoede en schulden, werk en inkomen), het programma Zorg Dichterbij (voorkomen uitval).

Als gemeente hebben we een hoog ambitieniveau op het thema inclusie. Het uitgangspunt is dat Arnhem een stad is van en voor alle inwoners, ongeacht afkomst, religie, beperking, geslacht of geaardheid. We richten ons op een vijftal focuspunten, waarop we zelf en in samenwerking met de stad invloed kunnen uitoefenen om deze te realiseren. We kijken ook nadrukkelijk naar onszelf als gemeente en werkgever: waarop kunnen wij het beter doen en de stad en onze partners inspireren om mee te doen? Wij vatten onze opdracht samen in de volgende focuspunten:
1. Voorkomen en tegengaan van discriminatie;
2. Positie inwoners met beperking versterken;
3. Diversiteit in organisaties;
4. Inclusieve gemeentelijke organisatie;
5. Inclusieve gemeentelijke communicatie.

Discriminatie keuren wij af en wordt niet getolereerd in Arnhem. Dit dragen we ook actief uit. We zorgen ervoor dat mensen die discriminatie ervaren, zich gehoord voelen en we ondernemen actie tegen instanties die discrimineren. Vizier speelt hierin een centrale rol. De jaarlijkse rapportage van klachten op het terrein van discriminatie geeft ons inzicht op welke terreinen extra actie nodig is.

Als koplopergemeente VN-verdrag Handicap hebben we ons de opdracht gegeven om passende maatregelen te nemen, zodat personen met een beperking zo zelfstandig en onafhankelijk mogelijk kunnen leven. De Arnhemse Standaard Toegankelijkheid is hiervoor een belangrijk instrument. Uiteraard voeren we aanpassingen en inrichting uit in nauwe samenspraak met belanghebbenden en ervaringsdeskundigen (onder wie het Arnhems Platform Chronisch Zieken en Gehandicapten).

Als gemeente gaan we invulling geven aan de rol van 'matchmaker'. Met het delen van goede voorbeelden stimuleren we Arnhemse bedrijven om mensen, die normaal buiten het blikveld blijven, een kans te geven. Zelf hebben we hierin als werkgever een belangrijke voorbeeldrol.

We zetten in op het zijn van een inclusieve organisatie. Een werkplek waar medewerkers zichzelf kunnen zijn, zich gewaardeerd voelen en waar voor alle werknemers een mogelijkheid is om zorgen over uitsluiting of discriminatie op de werkvloer aan te kaarten. Een divers personeelsbestand waar verschillende perspectieven en achtergronden bij elkaar komen, voorkomt dat stereotyperingen en vooroordelen over een specifieke groep (onbewust) leidend zijn in het maken en uitvoeren van beleid.

Communicatie die begrijpelijk is en waarbij iedereen zich gezien en begrepen voelt, is van groot belang. Daarom hebben we ons deze doelen gesteld die ook opgenomen zijn in Uitvoeringsplan Inclusief Arnhem.
Als gemeente spreken we één inclusieve taal en zorgen we voor duidelijke richtlijnen hierin. Dat betekent dat we zorgen voor:

• begrijpelijke taal voor iedereen in onze algemene communicatie. Dit komt tot uiting door de Direct Duidelijk Deal te implementeren. Denk hierbij aan het toepassen van taalniveau B1, meer inzet van afbeeldingen/video's en gesproken tekst. Hierbij gaan we ook een klankbordgroep(en) betrekken. Dit draagt bij aan de uitvoering van de motie 20M115 Begrijpelijke taal voor iedereen.

Ook extern gaan we meer inclusief communiceren en daarmee in de communicatie niemand uitsluiten. Hierbij gaan we:

• onderzoek uitvoeren hoe de huidige communicatie vanuit de gemeente bij inwoners overkomt en aan de hand van de resultaten bekijken welke acties nodig zijn om dit eventueel te verbeteren;
• onderzoeken hoe we genderneutraliteit kunnen toepassen bij het aanspreken van inwoners in brieven;
• bekijken we hoe we onze gemeentelijke websites digitaal toegankelijker kunnen maken en zetten we daar acties op uit.